Η κατασκευή του Μετρό, όραμα δεκαετιών για την πόλη της Θεσσαλονίκης, αποτελεί δύσκολο εγχείρημα και ταυτόχρονα πρόκληση, καθώς ένα μεγάλο τεχνικό έργο σε συνθήκες αστικού περιβάλλοντος συναντιέται αναπόφευκτα με την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της πόλης. Για τις ανάγκες κατασκευής του Μετρό πρόκειται να πραγματοποιηθεί η μεγαλύτερη ενιαία αρχαιολογική ανασκαφή στη Θεσσαλονίκη, η οποία εκτιμάται ότι μπορεί να καλύψει συνολική έκταση της τάξης των 20.000 τ.μ.
Η ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ, αξιοποιώντας την πολύτιμη εμπειρία της από τις αρχαιολογικές ανασκαφές του Μετρό της Αθήνας (συνολικής έκτασης 79.000 τ.μ.), πραγματοποίησε τις απαραίτητες αλλαγές στον τεχνικό σχεδιασμό του Μετρό της Θεσσαλονίκης, έτσι ώστε και οι αρχαιότητες να προστατευτούν και η εκτέλεση του έργου να προχωρήσει απρόσκοπτα. Για το λόγο αυτό, το βάθος των σηράγγων είναι πλέον χαμηλότερο από τα αλλεπάλληλα αρχαιολογικά στρώματα και κυμαίνεται από -14 έως -31 μέτρα (αντί του προηγούμενου σχεδιασμού που προέβλεπε βάθος -7 έως -9 μέτρα).
Βάσει της ειδικής μελέτης που πραγματοποιήθηκε από αρχαιολόγους για το Μετρό Θεσσαλονίκης από τον Σταθμό του Μετρό στο ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΣΤΑΘΜΟ έως τον Σταθμό ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ η αποκάλυψη αρχαιολογικών ευρημάτων προβλέπεται να είναι συνεχής, μεγαλύτερη όμως πυκνότητα ευρημάτων αναμένεται στο εντός των τειχών τμήμα της Θεσσαλονίκης, δηλαδή από την πλατεία Δημοκρατίας έως το Συντριβάνι. Τρεις από τους Σταθμούς χαρακτηρίζονται ως «υψηλού αρχαιολογικού ενδιαφέροντος» (Σταθμοί : ΠΛΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ και ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ) και τρεις ως «μέσου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος» (Σταθμοί: ΝΕΟΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ, ΣΥΝΤΡΙΒΑΝΙ και ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ). Βεβαίως, όπως έχει αποδείξει η εμπειρία των αρχαιολογικών ανασκαφών που έχουν διενεργηθεί για την κατασκευή τεχνικών έργων σε αστικές περιοχές, λόγω των πολλαπλών επεμβάσεων και μετασκευών που έχουν υποστεί τα οικιστικά σύνολα στο πέρασμα των αιώνων, επιφυλάσσονται πολύ συχνά εκπλήξεις στους ανασκαφείς, δηλαδή αποκαλύπτονται συχνά αρχαιότητες εκεί όπου δεν αναμένονται και το αντίθετο.
Η ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ συνεργάζεται συστηματικά και αποτελεσματικά με το Υπουργείο Πολιτισμού και τις Εφορείες Αρχαιοτήτων, με βάση και το σχετικό Μνημόνιο Συναντίληψης και Συνεργασίας. Σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη η αρχαιολογική ανασκαφή περιμετρικά από τους Σταθμούς ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ, ΣΥΝΤΡΙΒΑΝΙ και Νέο ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΣΤΑΘΜΟ καλύπτοντας μια συνολική έκταση περίπου 3.000 τ.μ., ενώ έχει πραγματοποιηθεί η αρχαιολογική έρευνα σε 350 σημεία κατά μήκος της χάραξης της Γραμμής του Μετρό (9,6 χλμ) και ήδη αρκετά ενδιαφέροντα αρχαιολογικά ευρήματα έχουν έρθει στο φως. Σταδιακά, παράλληλα με την ανάπτυξη των εργοταξιακών χώρων της Αναδόχου κοινοπραξίας, θα πραγματοποιείται και η αντίστοιχη αρχαιολογική έρευνα/ανασκαφή σε όλα τα μέτωπα του έργου του Μετρό Θεσσαλονίκης από τις αρμόδιες Εφορείες Αρχαιοτήτων.
Η ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ, σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, πρόκειται να αναδείξει τα σπουδαιότερα αρχαιολογικά ευρήματα του έργου σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους στους κεντρικούς Σταθμούς του δικτύου. Συνεπώς, το όφελος από την κατασκευή του Μετρό της Θεσσαλονίκης θα είναι διπλό για την πόλη: καλύτερη συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση από το πιο αξιόπιστο Μέσο Μαζικής Μεταφοράς αλλά και ανεκτίμητη γνώση για την πολιτιστική μας κληρονομιά.
